Ağrı ve yorgunluk hastalığı fibromiyalji nedir (01.11.2017)

Kronik ağrı ve yorgunluk sendromu olarak adlandırılan fibromiyalji, strese ve ruhsal duruma bağlı olarak gelişen bir kas-iskelet sistemi hastalığıdır. Peki, kişinin ruh sağlığı ile yakından ilgili olan fibromiyalji neden olur ve nasıl geçer?

Kas-iskelet sisteminde meydana gelen bir hastalık olan Fibromiyalji; Latince'de fibro- fibröz doku, Yunanca myo- kas, Yunanca algos- ağrı anlamına gelmektedir.Son yıllarda en çok şikayet edilen yorgunluk, halsizlik, kas ağrıları ve uyku problemleri Fibromiyalji hastalığının yaşam kalitesini büyük ölçüde düşüren getirileridir. Peki, Fibromiyalji hastalığı neden olur? Vücuttaki kas ve iskelet yapısıyla yakından alakalı olan Fibromiyalji'nin tedavi edilmesi ya da önlenmesi mümkün mü? 

Fibromiyalji nedir? 

Kısa tanımıyla kronik ağrı ve yorgunluk sendromu olarak adlandırılan Fibromiyalji; yumuşak doku romatizması olarak adlandırılır. Fibromiyalji rahatsızlığı olan kişiler, sabah uyandıkları vakit hiç uyumamış gibi yorgun, halsiz ve uykusuz hissederler. Aynı zamanda bu hastalığı sahip kişilerin tedavisi yapıldığı halde strese bağlı olarak  tekrar yakalanmaları söz konusu olabiliyor. 

Romatizmal hastalıklar içerisinde en sık karşılaşılan ikinci hastalık olan Fibromiyalji; uyku bozukluğu, kaslarda yaygın ağrı ve hassasiyet, aşırı yorgunluk, halsizlik ve sabah tutukluğu gibi belirtilerle kendini belli eder. Kadınlarda erkeklere oranla üç kat daha fazla görülen fibromiyaljinin tedavi edilmemesi halinde tekrarlaması ve iş gücü kaybıyla hayat kalitesinde düşüşe yol açmasının olası olduğu söyleniyor. 

Fibromiyalji hastalığı belirtileri;

En yaygın belirtisi kas ağrıları ve vücudun bazı yerlerinde oluşan hassasiyet olan Fibromiyalji'nin keskin hatlarla belirlenmiş belirtileri yoktur. Bu nedenle başka hastalıklarla karıştırılarak tedavi sürece aksatılabiliyor. Bu hastalığı tetikleyen en büyük etken hastanın karakteridir. Strese bağlı olarak belirtileri zirve yapan bu hastalığa sahip kişiler sürekli stres altında olan ya da kendini strese sokan; mükemmeliyetçi, titiz ve duygu durumları sürekli değişen kişilerdir.

Fibromiyalji'nin en çok bilinen belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

-Çarpıntı

-Hipertiroid

-Egzersize karşı dirençsizlik

-Kabızlık, ishal ve gaz şikayetleri

-Depresyon hali

-Hafıza problemleri

-Gün boyunca yorgunluk hissi

-Dinlenemeden uyanmış olma hissi

-Uyku kalitesinde azalma

-Ağrılara aşırı hassasiyet göstermek

-Ağrı yapmayan uyarıcıları da ağrı gibi hissetmek.

-El ve ayaklarda karıncalanma hissi ve uyuşma

-Noniseptif uyarılar nedeniyle, ağrının azaltılması ile hissedilen genel hassasiyet

-Konsantrasyon bozukluğu, yeni şeyler öğrenme zorluğu

-Kişiye göre değişen ödem hassasiyeti

-Hastaların % 30-50’si eklem hipermobilitesine sahiptir.

-Vücudun üst kısmı ile sınırlı olan kızarma eğilimi

-Vücudun belli noktalarından aşırı hassasiyet 

Fibromiyalji neden olur? En çok kimlerde görülür?

Son yıllarda artış gösteren Fibromiyalji hastalarının çoğu kadın ve genç erişkinlerdir. Özellikle ofis ortamı ve stres altında çalışan kişilerde gözlenen hastalık; hastanın duygu durumuna bağlı olarak gelişebilir. 

Kadınlarda menopoz ve adet dönemlerinde sık görülmesinin nedeni de kadınların bu dönemdeki hassasiyetleri göz önüne alınırsa duygu durumlarının değişken olmasına bağlanabilir. Kadınların ortalama 25-55 yaşlarında çok daha fazla görülür. 

Aynı zamanda kalıtsal olarak artış gösterebilen rahatsızlık için; uyku düzeni bozuk olanlar ve romatizmal hastalıkları bulunanlarda risk faktörü yüksektir. Bunun yanında hayatın bütününe etki eden bir dönem olan çocukluk ve gençlik çağlarında geçirilen fiziksel ve duygusal travmalar bu hastalık için büyük risk oluşturabiliyor.

Genel olarak bakıldığında Fibromiyalji nedenleri; uyku bozukluğu, ağrı algılama bozukluğu, santral sinir sisteminde nörotransmitter denilen maddelerin dengesizliği, sinir sistemi ve hormonal sistem bozukluğu, kas ve kas işlevlerinde bozukluk, sempatik sistemin aşırı çalışması olarak sıralanabilir.

Fibromiyalji teşhisi nasıl konur?

Fibromiyalji'yi ortaya çıkarabilecek spesifik bir test yoktur. Bu nedenle farklı branşlardan yardım alınarak bu işlem gerçekleşebilir. Bu hususta en büyük yardımı yapan branşlar; Radyolog, Psikolog ve Fizyoterapist'tir.

Fibromiyalji'nin teşhis edilmesinde en önemli şart; vücuttaki en az 12 noktada görülmesi gerek hassasiyettir. Bu bölgeler; "ensede baş-boyun geçiş noktası, önde iman tahtasının yanı, omuz başları, dirsek dış yüzü, kürek kemiğinin iç yüzleri, bel kalça geçiş noktası, kalçada dış yan dış, diz iç kısımları vb." olabilir.    

Fibromiyalji nasıl tedavi edilir? 

Duygusal yönü ağır basan bu hastalığın tedavisinde en önemli nokta; doktorda ve tedavide istikrardır. Bunun nedeni diğer hastalıklara göre daha hassas bir tedavi süreci olan Fibromiyalji'nin tedavinin tamamlanmaması durumunda nüksetmesidir. Fibrominalji tedavisinde yapılması gereken ilk hareket; hastanın ilaç bombardımanına tutulması değil; bu hastalığa sevk eden durum ve ortamlardan arındırılmasıdır.

Hastanın bu hale yakalanmasına neden olan ortamdan uzaklaştırılması ve stresten arındırılması onun için en büyük adım olacaktır. Stresten arındırılmış, düzenli bir yaşam, dengeli beslenme ve düzenli uyku tedavinin en önemli anahtarlarıdır. Vücut dinlenemediği sürece kişi, günlük yaşamda karşılaştığı en ufak bir olaya bile aşırı tepki verecektir.

Fibromiyalji tedavisinde diğer bir adım; Fizik tedavi ve Rehabilitasyon ile yapılacak olan seanslardır. Bu şekilde; PRP uygulamaları, fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri, egzersiz, masaj programları ile kişinin rahatlaması ve hem bedensel hem ruhsal olarak stresten arınması sağlanır. Fibromiyalji hastalarının özellikle aerobik, duruş, germe, pilates, yoga ve yüzme egzersizleri yapmaları çok önemlidir. Bunun yanı sıra, sıcak tedaviler, elektrik simülasyonları, kaplıca ve masaj gibi fizik tedavi uygulamaları oldukça etkilidir.

Fibromiyalji'den korunmak mümkün!

*Sağlıklı, dengeli ve hafif beslenmek, 

*Hava koşullarına uygun giyinmek,

*Havasız ve kişide gerginlik yaratan ortamlardan, hava akımlarından, sigara içmekten ve içilen ortamlardan uzak durmak,

*Haftada birkaç gün düzenli egzersiz yapılmalıdır. Yapılabilecek egzersizler arasında; gevşeme egzersizleri, germe egzersizleri, kardiyovasküler kondüsyon egzersizleri, düşük yoğunlukta yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme, su aerobiği vb. 

*Fibromiyalji'de uygulanan ilaç tedavisini amacı; ağrıyı azaltmak, uykuyu düzenlemek ve depresyonu tedavi etmektir. Buna bağlı olarak; antidepresanlar, ağrı kesiciler, uyku düzenleyiciler ve kas gevşetici ilaçları mutlaka doktor kontrolünde kullanmak,

*Uykudan evvel; uykunun kalitesini düşürecek ve engelleyecek; çay, kahve, kola gibi maddelerden uzak durmak ve uykudan en az 3-4 saat evvel yemek yemeyi bırakmak vs. bu hastalıktan korunmak adına yapılabilir.